Chegou o día. Xa vos podo falar da miña nova novela: Nus, editada por
@Xerais
. Estará nas librarías o 11 de marzo. Levo moitos anos traballando nela, reescribíndoa, ata chegar ata este texto final. Cóntovos. 👇
Mirade que chulada. Isto que vedes aquí non é un mapa de Galicia (non estou parodiando a Magritte).
Son os elementos de patrimonio cultural do catálogo da Xunta.
Hai tanta densidade de sitios arqueolóxicos, casas vellas, cruceiros, etc... acaban conformando a silueta do país!
Esta filmación de 1963 dunha batalla entre dúas tribos en Papúa Occidental, é un documento excepcional: unha das escasas gravacións da guerra premoderna, con lanzas, arcos e sen pólvora. Se cadra os enfrontamentos na Idade do Ferro tiñan semelllanza.
Manuel Calvelo e Isabel Ríos. Esta foto foi tirada o 25 de decembro de 1936 no cárcere de Santiago, o día que os franquistas tiñan previsto fusilalos.
A foto está dedicada os seus fillos.
Hai xente valente.
Cando se achega o 25 de xullo o sol aparece no Obradoiro, absolutamente espectacular, por detrás da espadana que acolle a figura de Xacobe. Ese fondo aberto da espadana cobra todo o sentido.
O Apóstolo arde en luz.
A teatralidade barroca chega ao culmen de emoción.
Todos os primeiros de ano na punta Hook (New Ross, Irlanda) lévase a cabo un singular ritual. Os arqueiros, aos pés do faro, lanzan cadansúa flecha ao mar.
Non sabía que esta tradición íame conducir a unha das historias galegas e atlánticas máis fermosas que teño atopado.
👇
Vouvos contar unha historia abraiante.
Durante a construción do AVE Santiago-Ourense, no tramo que pasaba pola parroquia de Abades (Silleda), foi preciso escavar unha mámoa. Parecía bastante afectada polo tempo, fora violada, pero...
Era unha sorte de ovo Kinder.👇
É posible que teñas pasado centos de veces por esta praza. E apóstome algo a que, coma min, non reparaches nun dos conxuntos escultóricos máis abraiantes.
Unha escena que só sucede unhas horas ao día. Na que un dos protagonistas está a millóns de quilómetros de distancia.
Onte produciuse o traslado da Pedra do Destino do castelo de Edimburgo a Londres para a coroación de Carlos III.
Unha reliquia de poder -por certo, de míticas orixes galegas- que nos fai pensar no misterioso paradoiro doutros símbolos de Galicia.
Cando lin por primeira vez O Señor dos Aneis moi impresionado fiquei cunha historia: a de que os elfos marchaban da Terra Media desde os Portos Grises.
Por que?
Porque eu escoitara o mesmo no Barbanza.
“Antes había moita outra xente distinta. Pero todos marcharon polo mar”.
👇🏻
Na véspera do Día Nacional de Galicia quérovos contar unha historia sobre o poder dunha canción. E sempre que traballo sobre esta historia pónseme a pel de galiña.
Imos! 👇
Un tópico: pensar que a identidade de Galicia -os seus símbolos nacionais- foi 'inventada' no romantismo do XIX. Como en moitos países europeos.
O que se inventou foi, en realidade,a fase na que aínda estamos.
Nun país tan vello houbo moito antes.
Vouvos ensinar algo moi fermoso.
Hoxe é un bo día para lembrar e contribuír a recuperar un símbolo hoxe esquencido da democracia e do poder do pobo en Galicia: as árbores de asemblea.
Hoxe esquecidas, eran o símbolo profundo dun xeito de entender o poder, as súas orixes e as vellas formas de democracia.
Na costa occidental hai dous portos simbólicos de chegada e de partida da vida.
Ao norte, Santo André de Teixido recibe as almas antes de partir ao Océano. Ao sur, o mar trae á Nosa Señora da Lanzada novas vidas para este mundo.
Vas ver comigo algo emocionante da Lanzada.
O máis fermoso das
#tanxugueiras
é que a través delas faise visible non só que temos algo que contar ao mundo, senón que podemos contribuir a un mundo mellor desde Galicia, poñendo en valor as vellas culturas e o que elas nos mosan para o futuro.
Veña, vouvos ensinar algo bonito na Illa de Arousa. Como as formas perviven cando desaparecen as estruturas.
E sobre mitos históricos modernos que hai que repensar.
Imos.👇
Vou contar unha das historias máis inquedantes da Guerra da Independencia.
A desaparición, nunha noite, de dous escuadróns do exército francés na zona de Betanzos. Todo. Soldados e cabalos. Sen rastro.
Ata hoxe, aínda non se sabe con certeza que aconteceu.
Ou si.
👇
Se é posible, todos os 25 de decembro pola mañá subo ao monte. Hoxe o Barbanza estaba precioso: 3 graos, vento do Norte cortante. Se gustas a arqueoloxía, hai que visitalo así, porque nesas condicións aprendes a ver como os antigos. Explícome. 👇
E aquí van unhas estampas dos ataques vikingos ao reino de Galicia nos séculos IX-XI. Os vikingos irrompen nas rías e ríos do país. A poboación fuxe co gando para as terras altas, onde vivían nas “espenucas”, que diría a Historia Compostelana. 1/4
Un dos espazos sagrados máis interesantes para comprender as relacións entre espazos de memoria da Idade do Ferro e o cristianismo en Galicia é sen dúbida Santa Mariña de Augas Santas.
Hoxe quero que vexas algo moi interesante e pouco coñecido. 👇
Vouvos contar unha historia desas que 'sabemos pero non reparamos nela'. Compostela é unha especie de máscara xeolóxica, un trampantoxo. Todo ese granito que vedes na foto foi traído de quilómetros de distancia durante séculos e agacha o que a propia cidade é. 👇
Non sabedes a cantidade de castros galegos que son idénticos a este. Pero idénticos, eh? Simplemente retirando a eucaliptada e mantendo limpa a matogueira, encheriamos o país de monumentos visibles a quilómetros cun custe de mantemento irrisorio.
Días para lembrar un fenómeno extraordinario: os galegos de hoxe aínda vivimos rodeados e en contacto visual cos nosos mortos de hai miles de anos. E iso é porque o deseñaron así: conxuntos de mámoas feitos para seren vistos a longa distancia, marcando camiños aínda hoxe usados.
O fermoso equinocio do sábado na capela de San Miguel de Celanova, coa luz atravesando o templo de Rosendo, é un magnífico exemplo para explicarmos esa idea de paisaxe cultural que falabamos o outro día ao fío das eólicas.
Podemos ver esta marabilla de puñeteiro miragre. 👇
Cando ollamos esta fachada do Obradoiro a maxestuosidade fainos perder o detalle.
Pero nesa portada cóntase unha historia sorprendente. Fiada minuciosamente durante seiscentos anos.
A historia dunha familia sagrada.
Pero se cadra non é a que esperas.
👇
It's so simple, but it thrills me. The Gallaecian Iron Age bigger forts had water systems which mostly reached in good condition to us. After a merciless month of rainfall, the cisterns continue to get the job done.
Hillforts of Elviña and San Cibrao de Las.
#HillfortsWednesday
O sábado pasado, durante as xornadas históricas da Pobra do Caramiñal, Rafael García puxo esta foto, que para min é un símbolo demoledor da guerra civil en Galicia. Preséntovos a Manuel Hermo Vidal e familia. 👇
Hoxe quero levarvos a un momento moi pouco coñecido do noso pasado para o gran público, a unhas intrigantes estruturas que encheron a Europa do III e II milenio a.C. e como en Galicia se preservou, de xeito único, unha delas ata hoxe.
👇🏻
The Fazouro promontory fort (Foz,
#Galicia
) is a classical example of the Galaicoroman culture. The buildings (1st-3rd c. AD) combine Iron Age design with Roman terra sigillata luxury pottery. Against the movie-like collapse ideas, there is a richer reality.
#HillfortsWednesday
Agachada no medio dun bosque de As Laxas (Boborás) atópase o Penedo da Gafa. Un acubillo de evocadora beleza do que se conserva unha memoria que é ao tempo estarrecedora e un símbolo dos coidados e da solidariedade do vello mundo rural.
👇
Neste día das
#letrasgalegas
quero contarvos unha historia ao redor da lingua e do seu futuro. Unha visión que ten un espazo central: a área occidental da provincia da Coruña e a área da comarca do Barbanza, as zonas nas que máis se fala o galego (e máis medra o seu uso).
Today we woke up to great news: the discovery of an exceptionally well-preserved Iron Age gold torc in Betanzos area, in northern Galicia. The jewel was found by a family on their farm, although the authorities have decided to conceal the location.
#HillfortsWednesday
A cultura galega ten unha relación difícil cos corvos. Foi considerado con frecuencia de mal agoiro, pero non no Barbanza onde era un animal respectado e considerado sabio. Era moi frecuente contar cun corvo na casa, ao que se lle ensinaba a falar. Vouvos contar algo moi chulo.
Sen dúbida un dos episodios máis fascinantes do século XV foi a gran revolta irmandiña. Pero a visión popular sobre este momento pertence máis ao presente que o pasado! Explícome. 👇
En Sobrado dos Monxes, moi preto do forte romano de Cidadela, sobrevive, en estado calamitoso, un fragmento de vía romana. Pero ao carón da vía romana escóndese un xacemento hoxe esquencido que conta unah gran historia.
Imos botarlle un ollo. 👇
Das fermosísimas fotos que Jesús Faílde tirou, sobre todo na segunda década dos 50, en Friúfe (Agolada), este vaqueiriño con pistola no cinto de certo que se incorporará á noso imaxinario do común...
(segue)
👇
En Galicia temos tendencia a vernos a nós mesmos con ollos de turistas, como ben dixo hai pouco
@Ofunambulista
. Pero logo chega esta marabilla de felicitación de ano do concello de Muras para demostrar que outras olladas son posibles.
Na fachada da catedral comezaron a as ofrendas ghulais, incluídos chaleques reflectantes. Abraiante a falta de educación patrimonial. O teu rollito non xustifica emporcar un monumento.
Non, non hai que coidar dos vellos porque lles debemos moito ou porque o pasaron moi mal ou traballaron moito. É moi perigoso xustificar moralmente iso. Hai que coidar dos vellos porque son cidadáns de pleno dereito, igual ca nós. Votan e pagan impostos.
O Pico Sacro é unha das montañas sagradas máis importantes de Galicia. Pero todos os montes con grandes relatos comparten algo: as evidencias materiais desas historias son mínimas, invisibles ou ambiguas.
E poño tres casos intrigantes e misteriosos do Pico Sacro. 👇
Os mellores mitos e lendas son aqueles que todo o mundo pensa que son certos.
Imos analizar unha fantástica lenda moderna.
Disque na Mariña luguesa as fincas que daban ao mar eran inscritas no Rexistro ou nos testamentos como que "lindan con Inglaterra, mar por medio".
O 3 de outubro de 1483 os Reis Católicos degolaron ao mariscal Pedro Pardo de Cela en Mondoñedo. Nacía un mito que chega ata hoxe.
Pero a súa loita non rematou alí.
A súa filla Constanza de Castro continuou a resistencia e tamén morreu no empeño. Unha historia épica.👇
Un aspecto moi pouco coñecido da nosa emigración é a prodixiosa 'industria' cultural que xerou nas primeiras décadas do XX. Discos de contido galego, gravados en Nova York e París, en galego e castelán, para unha comunidade global.
Vouvos ensinar algo ben chulo.
25 de xullo de 1386. Xoán de Gante, duque de Lancaster, desembarca na Coruña cun exército descomunal para invadir o reino de Galicia, cabeza de ponte para se facer coa Coroa de Castela.
Durante dous anos, un inglés gobernará os destinos do reino.
E quedará algo alucinante. 👇
O discurso pailán que nunca cesa. Por arriba, por abaixo, por todas partes.
Nivel de dominio de inglés por comunidades autónomas e cidades, segundo o EF English Proficiency Index.
Castro Curbín (Arzúa,
#Galicia
).
The wintered oaks hold out the siege of the eucalyptus inside the walls. Ditch & ramparts are the boundary.
The overexploitation of the forests and heavy machinery of the forestal industry threaten the future of heritage.
#HillfortsWednesday
Hai unha muller no corazón mítico de Galicia.
No pasado, boa parte da aristocracia galega afirmaba descender dela. Querían vincularse coa monarquía ancestral do reino de Galicia.
É a Raíña Lupa.
Hoxe imos coñecer un misterio non resolto e unha sorpresa sobre ela.
Quédome cunha cousa. Ás veces deitamos unha visión tan fatalista sobre o futuro da nosa cultura, da relación dos galegos coa súa tradición. Sen virnos moi arriba, decatádesvos do singular que foi todo isto? Do especial que resulta en Europa este agarimo pola tradición?
Onte contáronme na Pobra unha historia do máis intrigante: o dunha costureira de Ribeira que era 'entendedora de soños'.
A xente ía ao seu obradoiro e contáballe os soños que tiña e ela interpretábaos para eles.
E o informante tiña lembranza dun soño concreto.
Unha das figuras máis atractivas e misteriosas da historia galega é Prisciliano, o bispo decapitado en Tréveris pola súa herética interpretación do cristianismo, que logo sobreviría en Gallaecia.
Pero o que pode que non saibas é que Prisciliano foi o precursor do HIPERTEXTO. 👇
Entre 1943 e 1944 a amizade entre o goberno de Franco e a Alemaña nazi estivo a piques de non ficar impune. O exército reforzou as defensas do noroeste, e en especial Galicia, ante o temor dunha invasión aliada inminente.
E diso fica unha evidencia material espectacular.
O premio Nobel de Literatura 2023 está a piques de ser concedido. Pero eu tería un candidato claro para o Premio Nobel de Literatura 2024.
Manuel Rivas.
A figura viva máis internacional da literatura galega e unha voz importante para o mundo.
E explico por que.
Just one word: BEAUTY.
The winter forest still hides most of the Roman time houses in the A Cibdá de Armea hillfort (Allariz,
#Galicia
).
But this site also hides an intriguing story on people dealing with their ancestral identity during Roman rule.
#HillfortsWednesday
👇👇👇
Nos Días das Letras, deberamos rendir tributo a este home.
Angelo Colocci, italiano, secretario do Papa León X, e un dos humanistas máis destacados do Renacemento italiano.
E o responsable de evitar a desaparición de boa parte do tesouro da lírica galego portuguesa medieval.
Aos pés do castro de Viladonga e nas beiras da capela de Santa Ana, atópase a fonte e lavadoiro de Coutodá. Aquí consérvase coma un miragre outra desas tradicións case máxicas da relación da cultura galega cos animais.
Os países que careceron dunha identidade institucional teñen que irse construíndo pouco a pouco. E cada paso novo que dá choca ás veces coa idea, máis pequena e doméstica, que tiñas da túa identidade.
Vouvos contar unha historia marabillosa que sucedeu en Betanzos en 1917.
Un dos grandes eixos de debate máis ou menos científico ao redor da Idade do Ferro en Galicia é quen detentaba o poder e se existía desigualdade social. Como estaban estruturados socialmente os castros? Existía unha 'aristocracia'? Era guerreira, doutro tipo? Había vasalos?
Algúns dos máis grandes enigmas arqueolóxicos de Galicia teñen que ver con monumentos, fortes e cidades do Imperio Romano.
Vou falar de cinco sitios hoxe perdidos. A súa descuberta podería alumear como foi a conquista e dominio da Gallaecia por Roma.
Estou ben lonxe da casa, pero estas imaxes que me mandaba a xente da Pobra revolvíanme por dentro. Hoxe, repasando os grupos locais de Facebook, puiden ver como se repetía unha memoria colectiva, detalle a detalle, que eu tiña escoitado moitas veces.
👇🏻👇🏻
A min non me preocupa que haxa filmes sobre a Galicia retratada no filme ‘As Bestas’.
A min o que me preocupa é que só haxa ese tipo de filmes cando se fala de Galicia.
Hai pouco vimos sitios arqueolóxicos de época romana hoxe desaparecidos. Pero a Idade Media galega está chea de lugares e monumentos evocadores e desaparecidos.
Hoxe vouche presentar cinco sitios medievais galegos que espertan a imaxinación (e a polémica).
Veña!
Nesta véspera do Día Nacional de Galicia quérovos contar unha historia marabillosa.
No tempo no que se queimaban as bibliotecas, como se salvou unha moi especial, unha biblioteca na que se gardaban as esperanzas dunha vila mariñeira. Ata hoxe.
No lugar do Vao, (Présaras, Vilasantar) atópase esta casa nun lamentable estado de abandono. Chámanlle a Casa do Vao ou das Medallas.
Na súa porta amosa unha poderosa mensaxe política que nos fala das tensións internas da sociedade galega entre a Idade Media e a Moderna.
É moi sinxelo. Pero tamén do máis chulo que vas ver hoxe. A impresionante necrópole megalítica da Gándara de Narla (Friol).
Sequía de verán. Un túmulo descomunal, que concentra humidade nos seus límites. E as vacas definindo os límites da mámoa na procura da herba máis fresca.
Cara o ano 570, o novo e animoso rei de Galicia, Miro, solicitou a Martiño de Dumio, a máxima autoridade espiritual do reino, un manual para a vida e o goberno. E Martiño, coñecedor da filosofía clásica, escribiu un pequeno e fermoso compendio non exento de retranca.
Malia a Revolta Irmandiña ser un dos episodios da nosa Historia m��is querido, difundido e recreado, é abraiante as cousas básicas, coma os seus símbolos e líderes, que descoñecemos e que terían que ser habituais na narrativa actual dos feitos.
Voute sorprender (creo) 👇
O mosteiro de Santo Antoíño de Toques é un lugar tan extraordinario que reúne nun mesmo lugar fitos fundacionais do reino de Galicia e un abraiante imaxinario fantástico sobre os inicios da industrialización e a memoria obreira do país.
Imos viaxar a través de tres tempos.
Un dos aspectos menos coñecidos e máis intrigantes de Santiago son as mensaxes agachadas nas fachadas renacentistas. Préstase moita atención á escultura medieval pero esquecémonos do insondable universo de imaxes do Renacemento. Vouvos contar algo moi chulo do Hospital Real.
As dúas fotos son de 1870, feitas en Compostela. Unha é fidalga/burguesa; a outra, familia labrega rica. Dúas fotos e detrás delas, dúas visións ben distintas da gala, da beleza, da moda. Minifío. 👇
Por que non podemos de moda de novo o viño en cunca? As cuncas teñen un deseño flipante, conéctannos coa nosa tradición e son óptimas para gozar dos viños novos.
Inmerse in the haunting mountain scenery of the Ancares, here is the Santa María hillfort (Cervantes,
#Galicia
). A 10th century church was built over the dense urban layout. But when people lived here, these bucolic views were so different. 👇
#HillfortsWednesday
Camiño no monte. De frente veñen varios vellos con fouciño e unha muller de mediana idade sen fouciño. Eu, preparando o drone.
-Andas a enredar ou a traballar? -preguntan.
-A enredar. E vostedes?
-A enredar, tamén.
Esta conversa cando menos merecía unha viñeta de Castelao.
Pois
@pberins
débeme coñecer moi ben porque me propuxo o seguinte desafío. Que reliquia galega iría buscar Indiana Jones nun filme?
E aí entrei eu coma o Boi de Allariz.
Van cinco reliquias galegas das que Indiana Jones sería digno.
Vouvos contar unha curiosa historia de resiliencia toponímica. De cando a algúns bispos foráneos se lles deu por cambiar nomes de parroquias galegas que non lles soaban ben e a cousa funcionou...a medias! 👇
Psss.
Psss.
Oíde: cada vez escoito máis rapaces falando galego. En grupos e idades nos que non o agardaría.
Non o digades moi alto, non vaia vir alguén a amolalo.
(Hai que seguir a técnica dos novos músicos. "Por que cantas en galego?", "Ais, pois non me dera conta!")
Prometido un fío de pantasmas venerables galegas, que estamos no tempo. Tres espectros ancorados na historia máis profunda do país, e que chegan cara nós coma un tesouro do tempo.
Sabías que a primeira pantasma documentada no país é un dos nosos antigos reis?
Cres que coñeces os sitios máis espectaculares do país, pero xa o dicía Risco: Galicia é un mundo.
Agochado no cabo Prior, un espectacular porto natural: a Cova do Varadoiro. O abrupto acceso ao lugar, por unha inestable duna que gabea o monte, rodeado de escénicos cantís.
Ás veces o máis rompedor e provocador está no entretemento máis clásico. Que gozada ver a serie 'Un asunto privado' en Prime Video. Unha Galicia que non se agacha nin nas cidades nin nas persoas, escenarios de luxo, humor e un ritmo trepidante. Parabéns,
@RamCamSa
.
Hoxe vouvos contar unha breve historia das que nos gustan (a min e máis a vós): lendas con santos de caxatos máxicos, catástrofes naturais e intrigantes conexión con feitos históricos.
E sucedeu en Carnota! 👇🏻