Sedat Balyemez
@SedatBalyemez1
Followers
3,104
Following
71
Media
262
Statuses
630
Bartın'da ( @baruedutr ) çalışıyor. "Dil bilgisi" ile ilgileniyor. …
Bartın
Joined December 2020
Don't wanna be here?
Send us removal request.
Explore trending content on Musk Viewer
الافيس
• 332816 Tweets
ROSÉ SAINT LAURENT
• 214989 Tweets
Marcellus Williams
• 208895 Tweets
Cubillos
• 128674 Tweets
Vinicius
• 107392 Tweets
Recep Tayyip Erdoğan
• 98880 Tweets
Ghana
• 93643 Tweets
OQTF
• 67876 Tweets
Alavés
• 52486 Tweets
#الاتحاد_العين
• 42405 Tweets
Nkunku
• 40004 Tweets
Barrow
• 34223 Tweets
Manchin
• 30558 Tweets
Brett Favre
• 29823 Tweets
Parkinson
• 28046 Tweets
Endrick
• 27672 Tweets
Vallejo
• 23666 Tweets
Linkin Park
• 21255 Tweets
Mélissa
• 20503 Tweets
#GHLímite3
• 17284 Tweets
Mudryk
• 15694 Tweets
#KohLanta
• 15279 Tweets
Watford
• 14191 Tweets
Ancelotti
• 13814 Tweets
Modric
• 13515 Tweets
Valverde
• 12540 Tweets
Bobrisky
• 11146 Tweets
Pinned Tweet
"Su uyur, düşman uyumaz." atasözünün doğrusunun "Sü (asker) uyur, düşman uyumaz." olduğu yönündeki iddiayı araştırdım.
Ulaşabildiğim eski metinler, yanlışlık olmadığını gösteriyor. Yani "Su uyur, düşman uyumaz."
Kanıtlar için videoyu izleyiniz lütfen
1
17
124
Bazı kitapların ilk cümlesi hiç unutulmaz:
1335 senesi Mayıs'ının 19'uncu günü Samsun'a çıktım.
0
44
498
Yeni kitabım
TDK'nin ilk kılavuzundan bu yana yazım kurallarında, noktalama işaretlerinde değişenler
Dil Derneğinin ilk kılavuzundan bu yana yazım kurallarında, noktalama işaretlerinde değişenler
TDK'nin güncel kuralları ile Dil Derneğinin güncel kuralları arasındaki farklılıklar
5
30
430
Fotoğraftaki yazım kılavuzlarını ve daha fazlasını (TDK'nin ve Dil Derneğinin bütün kılavuzları) karşılaştırmak ve tek kitaba sığdırmak gibi bir işe giriştik. Türkiye Türkçesi yazım kurallarının tarihçesini çıkarmış olacağız. Yakında bitecek inşallah.
0
28
361
@KaanEminoglu
"Öykü, tutsak, katkı, çaba..." gibi sözcükler Ataç'ın kullanımından önce Cep Kılavuzu, Tarama Dergisi gibi eserlerde vardı Kaan Bey.
Ataç'ın muhtemel sözcükleri (günümüzde yaşayan) şunlardır:
bk.
1
12
190
Atasözü düzelticileri, "Kısa kes Aydın havası olsun." atasözünün geçmişi konusunda haklı olabilir. 1875'ten şöyle bir tanığa denk geldim.
Aydın abasıdır kısa kes
2
10
172
Evet, o yıllarda da noktalama işaretleri vardı. Cümle sonunda nokta olurdu.
Seslenmelerde ve heyecan bildirmede ünlem kullanılırdı. Zannederim "ünlem"in o zamanki adı "taaccübiye" idi.
Ünlemin bu kadar yakıştığı çok az cümle vardır:
Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!
1
12
165
Bu maddedeki "►" işareti "kayyum" biçiminin artık yanlış kabul edildiği değil "kayyım" biçiminin daha yaygın bir yazım biçimi olduğu anlamına gelir. "Kayyum" yanlış kabul edilseydi "bk. kayyım" yazılırdı maddede. Mevcut durum bu.
Sözlüğün başındaki açıklamaları okuyunuz lütfen.
0
6
163
Değerli Öğretmen Arkadaşlarım,
Bana DM'den gönderdiğiniz birçok soruyu şu kitapta açıklamaya çalıştım, sorunlarla ilgili kaynaklar önerdim.
Not: Bu gönderinin ticarî amacı yoktur zira kitaplardan herhangi bir gelir elde etmiyorum.
0
3
154
Atatürk'ün Hamdullah Suphi'ye "Tanrıöver" soyadını vermesinin hikâyesi:
1
13
156
Bir öğretmenimiz TDK sözlüğündeki bazı işaretleri sordu. Merak edenler, görseli inceleyebilir.
1
12
155
1935’te “mektep” sözcüğü yerine “oku-lag” sözcüğü önerilir. O yıl Bartın Belediyesi, Dil Devrimi’ne destek için Mektep Mahallesinin adını Okulak Mahallesi yapar. “Okulag” sözü “okula > okul” şeklini alır ama mahalle adı değişmez. Bugün Bartın’daki Okulak Mah.nin hikayesi budur.
2
13
154
Ergin ve Korkmaz gibi ustaların yanında anılmaktan gurur duydum ama Eda'yı bıktıracak ne yaptım bilemiyorum. Hani bizim öğrencimiz olsaydı belki sınavlarımdan, derslerimden vb. bıkmıştır, diyeceğim ama öğrencimiz de değil.
Sevgili Eda, düşün işte bizim öğrenciler ne durumda😀
1
0
154
"Öykünmek"
Sanılanın aksine Dil Devrimi kelimesi değildir.
Öykünürmiş leblerüñe laʿl ü yāḳūt ey ṣanem
Ġālibā uşbu günehdür anları ṭaş eyleyen
(Necati Bey)
4
12
147
"Sanırsam"
San- fiilinin geniş zaman kipinin şartıdır. Kullanmak veya beğenip beğenmemek tercihe bağlıdır ama bu yapı için "Türkçede yoktur." demek yanlış olur.
"Öl-ür-se-m" yapı bakımından neyse "san-ır-sa-m" da odur.
"Sanırsam" diye bir virüs dolaşımda.
-arsam, -ersem şeklinde söyleyişler o eylemde bulunduğumuz varsayımını belirtmek için kullanılır. Kişi sanıp sanmadığını sanıyor olamaz, yani ya öyle sanıyordur ya da öyle sanmıyordur. Sanırsam, sanırım demenin ucube halidir. Türkçede yoktur.
4
15
207
0
8
144
“Noktalama” Terimi Hakkında
Niye virgülleme, ünlemleme vb. değil de noktalama?
1
8
139
"Tır" sözcüğü "Transport International Routier" söz grubunun kısaltmasıymış.
İsa Sarı, doktora tezinde bu tür sözcük yapma yolu için "başharflileştirme" terimini kullanmıştı.
1
3
134
Bir öğretmenimiz "yorgunumdur" kelimesindeki ek fiili sordu.
0
7
135
Noktalı virgülle ilgili bir soru üzerine. Belki merak eden başkaları da vardır:
1
7
128
Hatırlatma
Eğit- fiili, eğ- fiilinden türetilmedi. Eski Türkçe igid-'den canlandırıldı.
Canlandırma sürecini, ilişkiyi daha iyi anlamak için "terbiye" kelimesinin kökünü, Ş. Sami'deki ilk anlamını ve 1933'teki dil anketini dikkate almak gerekir. Ekteki çalışmamda açıkladım +
4
7
128
Şinasi, sözlüğünde "Güzele bakmak sevaptır" yazmış. Sosyal medya fenomenleri kaynak göstermeden "Güzel bakmak sevaptır" diyor.
Şinasi'den daha eski bir metinde "Güzel bakmak..." yazdığı kanıtlanmadığı müddetçe ben doğrusunun "Güzele bakmak sevaptır." olduğuna inanacağım.
“Güzele bakmak sevaptır” değil “güzel bakmak sevaptır” doğrusudur.
3
10
199
5
11
128
Sayın Mustafa Armağan,
"Örnek" kelimesi Ermenice mi değil mi bilmem ama bu kelime ile Dil Devrimi'nin alakası yok. Dil Devrimi'nden önceki sözlüklerde de geçer. Yani "örnek" kelimesi, Türkçeye Dil Devrimi ile girmedi.
Sözde dil devriminin garabetleri saymakla bitmez
Arapcayı at, Ermeniceyi al
'Misal' kelimesini Arapça diye reddedip onun yerine getirdikleri 'Örnek' kelimesi Ermenice çıktı
Daha neler
36
180
687
9
8
118
"küsük"
4,5 yaşındaki kızımın "Artık sana küsük değilim." diyerek "küskün" yerine türettiği bir sözcüktür.
Tez zamanda sözlüklere girsin. Şairler, yazarlar kullansın. ÖSYM, sınavlarda sorsun. 😀
1
2
120
"apansız"
Sözcük sanki "apan" üzerine "sız" eklenmiş gibi bir izlenim veriyor ama aslında bu sözcükte de "ap+ayrı, kap+kara, sap+sarı" vb. sözcüklerde olduğu gibi bir pekiştirme unsuru var: ap+ansız
0
3
115
Sınav kitaplarında bazen gördüğümüz "Kitap yayımlanır, film yayınlanır." yargısı, aslında bir şehir efsanesidir. Sözlüklerdeki anlamlar, her ikisinin de "yayımlandığını" söylüyor.
Bu konuyu 2018'deki bir yazımda ayrıntılı olarak açıklamıştım.👇
0
11
115
TDK sözlüğüne eklenen bu madde "Yayınlamak, yaygın bir yanlıştır; doğru yazım yayımlamaktır." anlamına gelmektedir.
Belki ileride bir sonraki aşmaya geçilip buradaki "bk." kısaltması kaldırılır ve "yayınlamak" da doğru kabul edilir ama şu an için doğru yazım "yayımlamak"tır.
1
4
109
"Akaryakıt" (Dil Devrimi sözcüğü)
Ömer Asım Aksoy, bu sözcüğü "mâyi-i mahruk"a karşılık olarak Falih Rıfkı'nın türettiğini söylüyor. Güzel bir karşılık olmuş.
0
8
107
Felsefe mezunu bir öğrencimiz, ataması fazla diye yeniden YKS'ye girip bizim bölümü kazanmıştı. İki çocuk annesiydi, evliydi. 4 yıl boyunca öğrenciliği ve anneliği birlikte götürdü. Bazen çocuğunu sınıfa getirmek zorunda kaldı. Çok çalıştı 2022'de mezun oldu bugün de atanmış 👏
1
2
108
Ruşen Eşref, Türk Dil Kurumunun kuruluşunu şöyle anlatıyor:
1
10
109
Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine düzeltme imi konur ama kişi ve yer adı olmazsa konmaz.
- Lâle, bugün bize kahve yaptı. ("Lale" biçimi yanlış olur.)
- Lale, bir süs bitkisidir. ("Lâle" biçimi yanlış olur.)
TDK ve DD, bu konuda hemfikir.
Söylersen linç edileceğin bir dil bilgisi kuralı veya imla kuralı yaz.
32
0
40
0
3
105
"Araba Sevdası"
Şemsettin Sami, "araba" kelimesinin Türkçe bir kelime olduğunu belirtmiş ve ayınla yazılmasının "galat-ı fâhiş" olduğunu yazmış.
Hasan Eren'deki açıklamalara göre sözcüğün kökeni "karışık"
0
3
104
1. Eski Türkçedeki birçok dinî terim, yerini Ar. ve Far. karşılıklara bırakmış ama “bayram” kelimesi -kökeni tartışmalı- bu etkinin dışında kalmış. “Kutlu olsun”cuların “bayram”, “mübarek olsun”cuların “ıyd” dediği bir dönem yaşıyor olabilirdik, “bayram”da birleşmişiz şükür.
2
6
103
"Yazım ve noktalama" meraklılarına bir kez daha hatırlatalım.
"İçindekiler" ve örnek sayfalar için👇
2
8
107
Netfilx dizisi
#sicakkafa
ile meşhur olan kelime: abuklamak.
TDK Türkçe Sözlük'e 2011'deki 11. baskıda eklenmiş, önceki baskılarda yok.
Not: "Abuk" sözcüğü için Gülcan Çolak'ın Türkçede Fosil Kelimeler adlı çalışmasına bakınız.
1
3
106
Agop Dilaçar, "tanımlamak" ve "betimlemek" sözcüklerinin Atatürk tarafından bulunduğunu yazmış:
1
10
96
TDK Yazım Kılavuzu'ndaki bir kurala ilişkin açıklama:
0
10
97
“Düzensiz göçmen” terimi; savaş, felaket nedeniyle ülkesinden ayrılmaktan başka seçeneği olmayanlar için kullanılmalı.
Ülkesinden rızasıyla ayrılıp başka ülkeye yasa dışı yollarla girenler için Türkçede daha uygun bir kelime var: kaçak.
Kaçaklar, düzensiz göçmen değildir.
0
11
95
Her ne kadar birçoğunda adları geçmese de sosyal medyadaki popüler köken bilim paylaşımlarının büyük bir kısmı
@HaticeSirin
ve
@ali_akar
hocalarımızdan alınmaktadır. Görüp beğendiğimiz şey, paylaşanın araştırması mı yoksa paylaşanın kaynaksız "alıntısı" mı farkında olalım lütfen.
5
4
99
"Seçim"
Dil Devrimi yıllarında türetildiğini düşünmüştüm ama öyle değilmiş.
0
4
93
M. Akif'in "dilde sadeleşme" görüşü (1910)
Arapça-Farsça ağırlıklı süslü bir dil kullanılmasına da Türk lehçelerinden kelime alınmasına da itiraz ediyor.
0
14
97
Eşim, proje ödevi grubundaki öğrencilerine (ortaokul) “projeye katkılarını” sorunca bir öğrencisi “Gartonu da ben aldım!” demiş 😀
Çok yazarlı bazı makalelerde de öyle oluyor genelde, yazarların birinin tek katkısı “gartonu almak” oluyor.
2
3
95
Akademik teşvikten sonra özellikle Türkçe Eğitimi ve YTÖ alanında kuramsal bilgilerin tekrarından ibaret olan çok sayıda “kitap bölümü” çıkmaya başladı. Etkinlik içeren, sahadaki öğretmenlerin yararlanabileceği yayın sayısı çok az. Akademi, okuldan kopuyor ve bu, hiç doğru değil
0
8
93
#FileninSultanlari
Ayça Aykaç, Hande Baladın
"Aykaç" ne demekmiş buldum, "Baladın"ı aramaya devam ediyorum.
@aycaykac
@handebaladin
5
2
94
Yayın-Yayım
- Kitap, dergi, gazete, radyo programı, dizi film, TV programı vb. hepsi "yayın"dır.
- Bütün bunları halka sunma, "yayım"dır.
- Yani "yayım = yayma işi" diyebiliriz.
"Kitap yayımlanır, film yayınlanır." yargısı, Türkçe Sözlük'e uygun değildir.
Ayrıntı makalede:
1
8
89
"Yabancı" kelimesi argo veya ayıp bir kelime değildir. Bu nedenle "Yabancı öğrenci" yerine "uluslararası öğrenci" ifadesini yerleştirme çabası, bence gereksizdir. Birine "yabancı öğrenci" dediğimizde onun T.C. vatandaşı olmadığını söylemiş oluruz. Ayıp değil, günah değil.
1
2
89
"Yakinen tanımak" mı "yakından tanımak" mı?
"Yakinen" kelimesi "kesin olarak, şüphesiz" anlamına gelir ve Arapçadır. Bu kelimenin "yakın" ile anlam ilişkisi yok. Birini iyi tanıyorsanız "yakından" tanıyorsunuzdur. İleride sözlüklerde bu ikisi eş anlamlı olur mu bilemem elbette.
0
5
87
Güzel Türkçemizin bir sorunu da kaynak verilmeyen bu tür gönderilerdir.
1875 tarihli bir atasözü mecmuasında (eski yazılı nüshadan teyit etmedim henüz) "yatsı" biçiminde geçiyor. "Yassı" biçiminde geçen daha eski metin varsa ilgili tanığı paylaşınız lütfen.
0
10
85
MEB'in, LGS için yayımladığı aşağıdaki soru, iki cevaplıdır. "Oldukça" kelimesi o metinde fiilimsi değildir, kalıplaşmıştır. "Ben burada oldukça sana bir şey olmaz." gibi bir cümlede fiilimsidir ama aşağıdaki metinde fiilimsi değildir.
@ilikhanm
0
6
87
"Öğretmensindir" kelimesindeki "-dir" eki, ek fiil işlevinde değildir. Bu kelimeyi yüklem yapan ek, -sin'dir. -dir eki ise fiillerde olduğu gibi zaten yüklem olmuş sözcüğe kesinlik/ihtimal anlamı katmıştır. Yani "isme gelen -dir = her zaman ek fiil" demek doğru değildir.
"Geçen sene" derken eylül-haziran arasını kastediyorsan öğretmensindir.
Sizce başka ne yapıyorsan öğretmensindir? 😅
14
5
143
2
3
87
Hatırlatalım:
Dil bilimciler şöyle özetliyor bu ayrımı: “Yayım” yapılan iş, “yayın” da bu işin ürünüdür. Bu sebeple “yayımlamak” hem kitap, gazete, dergi vb. şeyleri basmak ve dağıtmak, neşretmek
hem de dinlenilecek, görülecek şeyleri radyo ve televizyonla sunmak, bildirmek, duyurmak işidir.
1
12
140
0
7
85
Lağlanmak: alay etmek
2
5
82
"Yazım" konusunda ayrıntıları sevenlere hediyemiz olsun
"Lale" kelimesi, bitki adı olursa düzeltme işaretine gerek yoktur. Ancak bu kelimeyi özel ad yaparsak düzeltme işareti de kullanılır:
Lale, soğanlı bir bitkidir
Lâle, bu sınıfın en çalışkan kızıdır
(Testlerde sormayalım)
0
1
76
Makale başlıkları hakkında
Türkçe Öğretmen Adaylarının ... Üzerine Araştırma ❌
Türkçe Öğretmeni Adaylarının ... Üzerine Araştırma ✅
0
3
82
"Çeviri"
Bu sözcüğü 1946'da Nurullah Ataç'ın türettiğini tahmin ediyorum. TDK Türkçe Sözlük'e 1956'da girmiş.
Elbette o yıllarda "çevir-" fiili, "tercüme etmek" anlamında kullanılıyordu. Ataç, canlı bir anlamdan işlek bir yapım ekiyle sözcük yapmış.
0
3
81
"Mentör" yerine "yönder"
Yönder, Dil Devrimi yıllarında "mürşit" kelimesine karşılık olarak önerilmiş.
TDK sözlüğünün 2011 baskısında "mentör" karşılığında yer almış.
"Mentör" kelimesini unutturmasını dilerim. "Yönder"e sahip çıkalım lütfen.
0
10
77
Yerine göre "misafir" kelimesini de "konuk" kelimesini de kullanan biriyim. Bunun yanında "konuk" kelimesinin bir dönem eleştirilmesi, uydurma(!) kabul edilmesi çok ilginç. Zira bu sözcük, Dil Devrimi'nden önce de vardı. Mesela Kâmûs-ı Türkî'de de görürüz bu kelimeyi.
0
3
76
Türkçeye yerleşmekte olan yabancı kelimelerden bazıları:
date (flört amaçlı randevu için)
cringe
trick
vibe
cringe
ghosting
1
3
77
Sözlükte 1988'e kadar "Çorbada tuzu bulunmak" şeklinde geçiyor. 1988'de "maydanoz"lu versiyon eklenmiş ve R. Nuri'nin "Tabir-i meşhuruyla çorbada benim de maydanozum olsun." cümlesiyle örneklenmiş. Demek ki "maydonuzlu" tanık R. Nuri'ye dayanıyor. Ne kadar yaygındır bilmiyorum.
0
2
78
TDK'nin mevcut yazım kurallarına göre
Berat Kandili'ne
Berat Kandiliniz (kesmesiz)
İstiklal Marşı'nın
İstiklal Marşımız (kesmesiz)
Kurban Bayramı'nın
Kurban Bayramınız (kesmesiz)
şeklinde yazılmalı. Sebebini aşağıdaki videoda açıkladım.
0
4
75
Masterchef'te "reçete" kelimesinin "yemek tarifi" anlamında kullanılması dikkatimi çekiyordu.
Yeni bir kullanım değilmiş. TDK sözlüğüne 1974'te "yemek tarifi" anlamı girmiş. 1983 ve 1988'de yok, 1998'den itibaren yine var.
3
2
74
"Şahane" sözcüğünün "şah" kısmı; hükümdar, sultan anlamındaki "şah"tır.
Kelimenin asıl anlamı "şaha özgü, şaha yakışacak olan"dır. Buradan hareketle de "çok güzel, mükemmel" anlamını kazanmıştır.
0
5
76
ÖSYM ile yine uzlaşamadık.
"Bu kadar farklı yaşam alanlarının bulunduğu İğneada" kelime grubuna ÖSYM "sıfat-fiil grubu" demiş ama bu yapının bütünü sıfat tamlamasıdır.
1
3
74
Niye "demir yol" değil de "demir yolu"?
Kayahan Hoca'nın sorusu üzerine dikkatimi çekti. Zira "demir yol" olması daha doğru. Tanzimat metinlerinde hem "demir yol" hem de "demir yolu" var. Sonradan "demir yolu" biçimi yerleşmiş
Ş. Sami de "demir yol" demiş.
3
2
76
TDK sözlüğü kullanımı - 2
yayınlamak, sarmısak, ahçı ...
2
5
71
"Mesela"yı, "örnek veriyorum"u tercih ediyorum ama gün gelecek ve "atmak" fiili, "Bir konuda farazi örnekler vermek." anlamıyla Türkçe Sözlük'e girecek.
0
5
71
Akşam "Yezit" diye öldürdüler, sabah "şehit" diye namazını kıldılar.
Atalarımızın az bilinen bir sözü. Sosyal medyaya tam olarak uyuyor.
0
8
72
Öğretmenlerimiz ve öğrencilerimiz için
Eleştirel bakışla tamlamalar
0
4
70
"Tesniye" konusunu işlerken artık bu soruyu da kullanacağım.
3
0
71
Öğrencilerimiz ve öğretmenlerimiz için
"Tamlayanı sıfat almış isim tamlaması, tamlananı sıfat almış isim tamlaması, araya sıfat girmiş isim tamlaması" vb. ifadeler için eleştiri
2
3
67
@LezzzetAbi
Ona bakarsanız "şahane"nin köken anlamı da "Şaha layık olan"dır ki buradaki "şah" da "padişah, hükümdar" anlamındaki "şah"tır. "Sultan"dan kaçıp "şah"a tutundunuz 😀
0
0
70
Öğrencilerimize
Elbette, "elbet" kelimesinin Türkçe ek almış şekli değil çocuklara ünsüz sertleşmesi olarak sormayalım
"btt" "kes-" kökünden harfitarif ile "el-bette"
"elbette"yi kısaltıp "elbet" yapmışız. "Elveda"yı "*elve" yapmak gibi bir şey
Bk. M. Kanar, Ş. Sami, H. Yıldız
1
3
68
can ısmarlamak: canını teslim etmek, ölmek
Ağızlarda yaşıyor mu bilmiyorum ama GTS'de yok. Bugün için unutulmuş bir yapı. EAT metinlerinde çok geçiyor.
0
3
69
"Zorba"
Farsça "zūr" > Türkçe "zor"
Farsça "zūr-bāz" > Türkçe "zorba"
zūr-bāz > zorbaz > zorba
“Cambaz, kumarbaz” gibi sözcüklerdeki “baz”
0
3
67
Sayın Mungan'ın bu gönderisini okuyanlar, Dil Derneği kılavuzlarında "TDK'nun" biçiminde yazıldığı yönünde yanlış bir çıkarıma ulaşabilir. Yeni bir şehir efsanesi oluşmaması için düzeltelim: TDK kılavuzuna göre de Dil Derneği kılavuzuna göre de "TDK'nin" şeklinde yazmak gerekir.
Bu arada bir hatırlatma: Ben yazım kılavuzu konusunda 12 Eylül 1980 Kenan Evren icraatları kapsamında yeniden yapılandırılan TDK’nun önerilerine değil, kurumdan tasfiye edilen Ömer Asım Aksoy ve arkadaşlarının izinden giden Dil Derneği’nin önerilerine öncelik tanıyorum.
31
49
914
0
2
63
#ÖABT adayları kelime gruplarındaki anlam ilişkisine dikkat etmeli
Eski / oturma grubu (Bütünü sıfat tam., isim unsuru kendi içinde isim tamlaması)
"Eski dost / kazığı" yiyenlerden olmayın. (Tırnak içindeki bölümün bütünü isim tamlaması, tamlayan unsur kendi içinde sıfat tam.)
2
2
64
TDK
@turkdilidergisi
'nin "Cumhuriyetimizin 100. Yılına Armağan" adlı özel sayısına 100 yıla sığmış TDK yazım kılavuzlarını yazdım:
0
5
64
"Saat 17.00 sularında gösteri başlayacak"
"Sularında" kelimesinin kökeninin "vakit, zaman" anlamında gelen Türkçe "su" sözcüğü olduğu söyleniyor. Konunun meraklıları, Paşa Yavuzarslan'ın ve Osman Fikri Sertkaya'nın makalelerine bakabilir.
0
5
59
Bu nesneye göstergeç adını verenlere ve bu kelimenin yaygınlaşmasına vesile olanlara teşekkür ederim.
Kelimenin son hecesini(-geç) fiilden isim yapan ek olarak düşünmeyiniz, "monitör" anlamında öyle bir kelimemiz var.
Burada emir kipli "göster" ve "geç" sözcükleri birleştirilmiş
1
2
63
"Andımız" nasıl başladı? 1933
Reşit Galip'in konuşmasından bir bölüm:
0
2
63
TDK kılavuzlarında da Dil Derneği kılavuzlarında da hep "Türkçenin, Türkçeye" şeklinde kesme işareti olmadan yazılmış. Yanlış hatırlamıyorsam okuldayken bize "Türkçe'nin, Türkçe'ye" şeklinde yazdırırlardı. Hangi yazım kılavuzuna göre bize böyle yazdırdıklarını bilmiyorum.
1
2
61
Mesajla gelen bir soru üzerine:
Aşağıdaki soruyu yazan arkadaşımız "Anadolu" kelimesinin "ana" ve "dolu" kelimelerinin birleşmesinden oluştuğunu düşünmüş zannederim ancak öyle değil.
1
3
61
"Bakan" (Sağlık Bakanı, Milli Eğitim Bakanı …) sözcüğü hakkında
0
3
60
Bir çeşit "açıklamalı atasözleri sözlüğü" olan 1818'deki bir eserden "Ağlamayan çocuğa meme vermezler." atasözünün açıklaması (Haz. Mustafa Arslan).
Geçmiş yıllarda yazı dilinin sadeleşmesi için uğraşanlara hak vermemek elde değil.
0
6
61
"Kucak"
"kuç-ak"
kuç- "sarmak, kucaklamak" (Clauson, Ercilasun-Akkoyunlu) eyleminden.
Ayrıca bk. Düşünen Türkçe, s.194
Beyit:
Dil yârun idinür bilini kuçmaga maksûd
Yok yire hevesdür o ne var ortada mevcûd
(Edirneli Nazmi Divanı, Sibel Üst)
1
7
59
Öğrencilerimiz için
“Ben sadece seninim.”
Bu kelimede iyelik eki var mı?
Yok.
sen-in-im
-in: ilgi hâli eki (tamlayan eki)
-im: ek fiilin geniş zaman 1. teklik kişi çekimi
0
3
58
Atatürk'ün türettiği bir sözcüğü hatırlayalım:
"Teğmen"
Dil Devrimi yıllarında türetilen bir askerî terim. Atatürk tarafından türetilen (📝Süer Eker) bir sözcük olduğu düşünülüyor.
teg-: Ulaşmak, erişmek, isabet etmek, değmek, saldırmak (📝Ercilasun-Akkoyunlu 2014: 865)
Ekteki görüntü 1935'teki ilgili eserden
0
4
39
0
4
58
"Ne idiği belirsiz"
i-dik-i
i-: "olmak" anlamında fiil (ek fiil)
-dik: sıfat-fiil eki
-i: 3. teklik iyelik eki
ne idiği belirsiz = ne olduğu belirsiz
0
1
59
"Konuk" kelimesini garipsemeyelim. Eski birçok metinde geçtiği görülür. Şemsettin Sami'de de var. Hatta 1929'daki bir Türkçe sözlükte de var. Yani öyle yıllar öncesinden alınıp canlandırılmış bir kelime değil. "Konuk" da bizimdir, anlamını değiştirdiğimiz "misafir" de bizimdir.
0
2
59
"Kim Milyoner Olmak İster"deki soru nedeniyle "saatler" ve "iki nokta" meselesi yine gündeme gelmiş. Bu konuda bir değişiklik olmadı, eskiden beri nokta kullanılıyor.
0
5
62
Cumhuriyet yönetim şekli, 29 Teşrinievvel 1339 Pazartesi günü aşağıdaki kanun değişikliği ile kabul edildi. Nice yüz yıllara...
0
5
61