Journalist, politiek columnist Trouw. Hoe scherper de analyse, hoe milder de mening. Boeken: De last van vrijheid, De journalist en de macht van het beeld
De Tweede Kamer werkt zich met Arib-onderzoek steeds meer in een moeras. Wat een treurige dag in Den Haag, misschien wel de treurigste die ik hier in bijna vijftig jaar heb meegemaakt.
De verslaafdheid van Rutte aan de macht heeft een verstikkend effect op onze parlementaire democratie en de publieke moraal. En hij is overigens niet ‘de baas’, laat staan ‘de leider van het land’.
Applebaum ziet het niet slecht: achter het populisme zitten geen denkbeelden, maar politici met honger naar macht, vrije jongens met geld die hun wenken tot wet willen maken, tweederangs journalisten die de kans op erkenning ruiken en digitale ophitsers.
Een referendum leidt tot simplificeren en polariseren. Een burgerberaad over grote kwesties past veel beter bij ons representatieve stelsel dan een instrument waar alleen populisten baat bij hebben.
Voormalig topambtenaar Hoekstra noemt Kamerdebat over regeringsverklaring van Rutte IV een ‘parlementair dieptepunt’. Niet of nauwelijks verantwoording van de langst formatie ooit.
‘Ik wilde een wet maken waarop iedere burger een beroep kon doen, met opgeheven hoofd, waardoor hij niet in een atmosfeer zou worden geplaatst die in strijd zou zijn met zijn vrijheid en menselijke waardigheid’. Minister Klompé over de Algemene bijstandswet in 1963.
#boodschappen
Rutte moet zich, kijkend naar de politieke ravage, ernstig afvragen of het na elf jaar niet welletjes is geweest. Er is dringend behoefte aan een nieuwe wind.
Wil zijn (kleine) fractie hem afstaan? Kees van der Staaij is veruit het meest geschikt als Kamervoorzitter de Kamer uit deze crisis te leiden. Nestor met bijna 25 dienstjaren, goed ingevoerd in de fijne bedrading, staatsrechtelijk scherp en hij geniet alom gezag.
#TweedeKamer
Onder Bergkamp is in de Kamer een situatie van free for all ontstaan waarin iedereen, zelfs het kabinet, meent over de orde van de vergadering te gaan en het misverstand heeft postgevat dat je in het parlement ‘alles mag zeggen’.
Zijn de media nog wel berekend op een normaal werkende democratie? Een uitslag met een klein verschil zie ik uitgelegd als verdeeldheid, een Kamerlid dat zijn controlerende taak ernstig neemt is oppositioneel of zelfs anti-establishment. Kom op!
#cdaverkiezing
Remkes maakte in één klap duidelijk waar het in Den Haag aan ontbreekt: politiek leiderschap dat gezag afdwingt door kalme zekerheid en beschaafde beslistheid, zonder in starre ernst te vervallen. via
@trouw
@tonfvandijk
Laat dat ‘grote’ maar weg, Ton, ik heb vandaag echt een paar tranen moeten wegvegen. In 2016 beschreef ik de verkiezing van
@khadijaArib
tot Kamervoorzitter als ‘het ontluiken van de Hollandse droom’. Die droom eindigt nu in kleingeestigheid.
De VVD moest een dam zijn tegen ‘rode golven’, de linkse Drees en Den Uyl legden echte dammen aan om, in de Oosterschelde op vernuftige wijze, Zeeland tegen echte golven te beschermen.
Het schokkende van de toeslagenaffaire is dat geen van de tegenmachten effectief was tegen de ongecontroleerde bestuursmacht. Dat toont de diepte van de crisis in ons bestel. via
@trouw
Een van de allerbeste journalisten die ik in Den Haag heb meegemaakt. Wellevend in de omgang, geducht door zijn scherpzinnige analyses van politiek en beleid. Werkend aan een nieuw boek in Thailand in het harnas gestorven.
Het ‘politieke moment van het jaar’ was zonder meer de rede van premier Rutte waarin hij excuses maakte voor de rol van ons land in de slavenhandel en de slavernij. Rutte liet zich gelden als een staatsman die, boven de controverse uitstijgend, een historische omslag markeerde.
Zomerreces. De ene minister tart de kernwaarden van onze samenleving, de ander wil wel samenwerken met een partij die de kernwaarden aantast. Is een inburgeringscursus iets?
Mooie eerste zin van Wesseling a la Nescio: ‘Behalve de man in het Carlton in Cannes die mij vroeg waarom daar zoveel keurige oudere heren met hun dochter logeerden en zo weinigen met hun vrouw, heb ik nooit een naïever kerel gekend dan minister Ritzen’.
Het gesloten en autocratische karakter van de PVV staat haaks op het streven van Omtzigts NSC naar een open bestel, waarin de publieke verantwoording wordt hersteld en de burgers serieus worden genomen.
Met gemengde gevoelens neem ik de hoed af voor
@tomjanmeeus
. Na tien jaar stopt hij met zijn politieke column. Alsof de fijne poolster in het Haagse universum plotseling dooft. Ik houd nog wel even een lampje op bij de Hofvijver.
Met het ontkoningen van de formatie verschoof de regie niet naar het parlement, maar naar de leider van de grootste fractie. De kwestie-Omtzigt (‘functie elders’) toonde hoe onwijs dat was en gaf een ontnuchterend inkijkje in de werking van de macht.
Het is weer tijd Elsschot uit de kast te trekken, die in 1933 over Nederland dichtte: ‘Laat het stikken in zijn centen, in zijn kaas en in zijn krenten, in zijn helden als daar zijn, Tromp, De Ruyter en Piet Hein’.
#eu
Oud-Ombudsman Alex Brenninkmeijer in
#Buitenhof
: ‘De staat zakt als een soufflé in’. Hij bedoelde daarmee dat de tegenkrachten van de uitvoerende macht de afgelopen decennia zijn verzwakt.
Te veel macht balt zich samen in de top van coalities. Dat fnuikt een kritische tegenmacht. Meer openheid van de regering en scherpere controle vanuit de Tweede Kamer hadden de grote bestuurlijke schandalen kunnen voorkomen.
Als ik een Kamerdebat had gemist, las ik in de Handelingen altijd eerst wat Kees van der Staaij had gezegd. Daaruit kon je al aardig de richting en sfeer van het debat opmaken. Hij was de poolster in het politieke universum.
Mijn gewaardeerde collega Guus Valk
@apjvalk
beschrijft in NRC de beoogde minister van rechtsbescherming Franc Weerwind als iemand met een ‘niet-westerse migratieachtergrond’. De wortels van zijn familie liggen in de West (Suriname), hij is geboren in Amsterdam.
Een exodus uit columnistenland, nu na
@tomjanmeeus
ook
@sheilasitalsing
en
@bertwagendorp
vertrekken. Ik neem diep de hoed voor ze af. Het wordt wel wat eenzamer, en ik ben pas halverwege…
Een onderzoek van bedrijfsrechercheurs naar de gangen van oud-Kamervoorzitter
@khadijaArib
zou kleine geesten een vrijbrief geven iemand onder bescherming van anonimiteit onderuit te halen.
Politiek talent herken je direct. Eline Vedder (CDA), nog maar drie weken lid van de Tweede Kamer, aarzelt in het debat over
#Groningen
niet de minister-president even stevig aan te pakken.
Max van Weezel was een van de beste politieke journalisten die er sinds het kabinet-Den Uyl in Den Haag hebben rondgelopen. Zijn overlijden stemt droevig. Hij laat, geschreven en gesproken, een rijke erfenis na.
Besturen is een kunst, geen kunde. Als je er een kunde van maakt, leg je de problemen buiten jezelf en schuif je de morele kanten van beleidskeuzes naar de achtergrond.
@WimBerkelaar
Na dit interview moest hij van Den Uyl voor straf psalm 141, vers 3 zingen: ‘Zet, Heer, een wacht voor mijne lippen, behoed de deuren van mijn mond, opdat ik mij, tot genen stond, iets onbedachtzaams laat ontglippen’. Den Uyl zong mee. Twee gereformeerde jongens.
Het
#SP
-Kamerlid Van Raak klaagt terecht over ondermijning van de parlementaire democratie door de mediacratie. Maar hoe rijmt hij dat met de verdediging van een referendum dat de mediacratie voedt en het parlement relativeert? via
@trouw
Onze democratie heeft zelfs het fundamentalisme van CPN, SGP en NSB verdragen, maar er is een grens aan de verdraagzaamheid tegenover partijen die op haar ondergang uit zijn. De grondwet is geen zelfmoordpact. via
@trouw
De partij van Omtzigt vult met een program dat sociaal links en cultureel rechts is een gapend gat in het krachtenveld. Met zijn voornaamste inzet, restauratie van de ontspoorde overheid, kan de partij onze democratie weer laten floreren.
Onze democratie heeft een andere kijk nodig, geen vormen van directe democratie, zoals referenda en rechtstreeks gekozen bestuurders, die polarisatie uitlokken en tot complete verlamming leiden. via
@trouw
De politiek wordt teruggebracht tot een hapklare soap, met helden en schurken, daders en slachtoffers. Overreding en overtuiging zijn in Den Haag ver te zoeken.
Soms schrijf je een column die wat vooruitloopt op de actualiteit, zoals deze: ‘Het is een wrange ironie dat de Leidse rechtenfaculteit met Cliteur en Baudet de erfenis van moed en rede belaagt die Cleveringa en de broers Drion nalieten’.
Misbruik van staatsmacht in de belastingsfeer leidt tot ‘algeheel verderf van het land’. Dat maakten onze voorouders in 1581 al duidelijk in onze Onafhankelijkheidsverklaring. De overheid is er voor de burgers, niet andersom.
@fransweisglas
@ministerieJenV
@DilanYesilgoz
@francweerwind
Het getuigt, zacht gezegd, niet van een fijn gevoel voor de rol van het recht een niet-jurist op deze cruciale post neer te zetten. Zeker niet nu de toeslagenaffaire een diepe crisis in ons staatsbestel heeft blootgelegd.
De diepere politieke betekenis van Omtzigts afhaken is dat hij zijn eigen positie in het midden markeert. In die zin lijkt hij op Van Agt, die zich destijds met het jonge CDA niet in het pak van links liet naaien. Het kostte Den Uyl zijn tweede kabinet.
Zo werkt de democratie ook. Als er een strijd is tussen twee sterke kandidaten, moet je geen Noord-Koreaanse uitslag verwachten. Verschil Kennedy-Nixon in 1960 was 0,17 procent.
#cdaverkiezing
@mennodebruyne
@JDSnel
Legendarisch hoe Julius zich introduceerde op een persconferentie van minister Zalm in 1994: 'U bent Zalm, ik ben Vischjager'. Voorlichter Jeroen Sprenger noemde deze openingszin 'van een schoonheid die Stanleys 'Doctor Livingstone, I presume' bijna evenaart'.
Het liberale Kamerlid Joekes troefde Dolman een keer af toen deze een citaat van Shakespeare gebruikte om de rampzalige gevolgen van het VVD-beleid te illustreren. U vergeet de zin die daarop volgt, zei Joekes: ‘It’s a tale, told by an idiot’.
#dolman
Schutte liet zien hoe constructieve tegenmacht eruit ziet. Als bewijs van hernieuwd zelfbewustzijn zou de Tweede Kamer een zaal naar deze parlementaire reus moeten vernoemen.
Een referendum is een onbeholpen poging aan de achterkant van ons bestel te repareren wat aan de voorkant is weggevallen, vitale partijen, vertrouwd leiderschap.
Vandaag verschijnt editie 24005 van Trouw. Dit is nr 2, de eerste editie onder de naam Trouw na de oprichting op 30 januari 1943. De eerste, niet genummerde krant kwam eerder uit als Oranje-Bode. De Duitse bezetter beschouwde Trouw als ‘een ophitsend geschrift’.
Minister Blok hoeft vandaag in de Tweede Kamer maar op te kijken naar de voorzittersstoel om zijn defaitisme over de multi-etnische samenleving gelogenstraft te zien. via
@trouw
De Haagse obsessie met beeldvorming is net zozeer een symptoom van de ideologische leegte in het midden als het populistische spel van provoceren en blameren. via
@trouw
Directeur Mauritshuis, Emilie Gordenker, geeft naar aanleiding van zgn ‘beeldenstorm’ premier Rutte en CDA-fractieleider Buma oorvijg: ‘Eerst naar de feiten kijken’. Pijnlijk voor deze buren.
#Binnenhof
Een intermezzo-kabinet onder leiding van Kim Putters zou in deze fase van politieke en bestuurlijke desoriëntatie even lucht kunnen geven. Putters pleitte in 2022 voor de ‘menselijke staat’.
‘Macht moet zich kunnen meten aan een andere macht. Daar worden ze allebei beter van. Als de macht geen tegenspraak ondervindt, ontspoort de boel’. Willem Breedveld (22 maart 1945-11 oktober 2010).
@SimonOtjes
‘Ik wilde een wet maken waarop iedere burger een beroep kon doen, met opgeheven hoofd, zodat hij niet in een atmosfeer zou worden geplaatst die in strijd zou zijn met zijn persoonlijke vrijheid en waardigheid’. Klompé in 1963 over haar Bijstandswet. Andere tijden.
Als je de koning loskoppelt van de regering, de wetgevende en de rechterlijke macht, beperk je niet zijn macht, zoals het Republikeins genootschap denkt, maar maak je van het koningschap juist een zelfstandige macht.
via
@trouw
BBB is de bijna onvermijdelijke uitkomst van onfatsoen, zowel van een overheid die burgers over de kling jaagt als van een rabiate en raaskallende oppositie. via
@trouw
In mijn laatste column van 2022 heb ik Arnon Grunberg, Arthur Schlesinger, Walter Lippmann, Groen van Prinsterer, Calvijn en Stefan Zweig samengebracht. Over de kracht van de imperfecte democratie.
@gertjansegers
@BramvanOjikGL
@CorinneEllemeet
Den Uyl liet Vredeling na onbehouwen uitspraken in een interview psalm 141 zingen: ‘Zet Heer een wacht voor mijne lippen, behoed de deuren van mijn mond, opdat ik mij, tot genen stond, iets onbedachtzaams laat ontglippen’. Maar Blok kent waarschijnlijk die psalm niet.