1. Maslow'un "İhtiyaçlar Hiyerarşisi" teorisine göre, en temel ihtiyaçlar, gıda ve barınmadır.
Bir insan, hiyerarşideki bir üst düzeye geçebilmesi için öncelikle bir alt düzeydeki ihtiyaçlarını gidermelidir.
Buna göre; insanların gıda ve barınma ihtiyaçları hiç bitmeyecektir.👉
2. Hal böyleyken;
Yani insanların gıda ve barınma ihtiyaçları hiçbir zaman bitmeyecek iken, portföyde bu ihtiyaçların tedariğini yapan şirketlerin hisselerinden biraz bulundurmak gerekir.
Gıdanın büyük oyuncuları gıda perakendecileridir.
Barınmanın oyuncuları ise GYO'lardır.👉
3. Bu bilgiselde, işin "gıda" boyutunu ele alacağım.
#B
İST'teki gıda perakendecisi şirketlerin mâli durumlarının RÖNTGENİNİ çekeceğim.
Böylece, şirketlerin finansal açıdan sağlık durumunu ve ucuz mu ya da pahalı mı olduklarını karşılaştırmalı olarak görmenizi sağlayacağım.
👉
4. Analize yalnızca "B2C" olarak adlandırdığımız, son tüketicilere satış yapan gıda perakendecilerini dahil edeceğim.
Buna göre; bu analize dahil olacak şirketler şunlardır;
-
#BIMAS
-
#BIZIM
-
#CRFSA
-
#MGROS
-
#SOKM
NOT:
#ADESE
bu sektörden çıkacağını beyan etmiştir.
5. Söz konusu şirketler, TİCARET şirketleri olduğu için muhasebenin, şirket değerlemesine etki eden en önemli rasyolarını kullanacağım.
Her bir rasyonun ne anlama geldiğinden bahsedip, olması gereken ideal değerleri söyleyeceğim. Daha sonra şirketleri buna göre sıralayacağım.👉
6. Çalışmada kullanacağım muhasebe rasyoları, tıpkı insanlardaki tam kan sayımına benzer, şirketin mâli açıdan ne kadar sağlıklı olduğunu gösterir.
Mâli açıdan SAĞLIK tespiti yapmak istememin nedeni, bu şirketlerin YÜKSEK nakit akışına rağmen DÜŞÜK kârlılığa sahip olmalarıdır.👉
8. LİKİTİDE ORANLARI
Bir şirketin borç ödeme gücünü ve işletme sermayesinin yeterliliğini ölçer.
İki tip likitide oranı vardır;
- Cari Oran
- Asit Test Oranı
👉
9. CARİ ORAN: Dönen varlıkların, kısa vadeli borçaları ödeme gücünü gösterir. Marketler için önemlidir..
İdeal değer 2'dir.
1.5 altında; şirket, kısa vadeli borcunu ödemede zorluk yaşayacak demektir.
2.5 üstünde; dönen varlıklarını verimli kullanmıyor demektir.
👉
10.
Sektör Ortalaması: 2.55
#BIMAS
: 1.01
#BIZIM
: 0.88
#MGROS
: 0.70
#SOKM
: 0.59
#CRFSA
: 0.56
Cari Oran açısından
#BIMAS
ve
#BIZIM
, diğer şirketlere göre daha iyi durumda olsa da, tüm şirketler kısa vadeli borçlarını ödemek için ek finansmana ihtiyaç duyacaklardır.
👉
11. ASİT TEST ORANI: Şirketin, stokları olmadan borç ödeme gücünü ölçer. Stoklara olan bağımlılığı gösterir.
İdeal değer 1.25'dir.
1 altında; şirket, borcunu ödemek için stokların satışına bağımlı demektir.
1.5 üstünde; elindeki nakit varlıkları verimli kullanmıyor demektir.👉
12.
Sektör Ortalaması: 2.26
#BIMAS
: 0.63
#BIZIM
: 0.51
#MGROS
: 0.38
#CRFSA
: 0.28
#SOKM
: 0.22
Tüm şirketlerin, kısa vadeli borçlarını ödeyebilmek için stoklarını satmaya mecbur oldukları açık bir şekilde görünüyor, özellikle
#CRFSA
ve
#SOKM
Peki satabiliyorlar mı?🤔
👉
13. FAALİYET ORANI
Faaliyet oranları, firma operasyonlarının ne ölçüde verimli olduğunu ölçer.
Çalışmaya dahil olan şirketlerin tamamını, borçlarını ödemek için stoklarını satmak zorunda oldukları için faaliyet oranlarından yalnızca Stok Dönüşüm Süresi'ni kullanacağım. 👉
14. STOK DÖNÜŞÜM SÜRESİ: Şirketin, stoklarını kaç günde eritebildiğini gösterir. Bu süre ne kadar kısa ise o kadar iyidir.
Daha önce hesapladığımız Asit Test Oranı'nda görüldüğü üzere şirketlerin tamamı, kısa vadeli borçlarını ödeyebilmek için stoklarının satışına bağımlıdır.👉
16. KALDIRAÇ ORANI
Kaldıraç oranı, şirket varlıklarının ne oranda borçla ile finanse edildiğini gösterir. Böylece şirketin borçlardan kaynaklanan riski ortaya konur.
İdeal: 0.00- 0.20
Normal: 0.20-0.50
Riskli: 0.50-0.70
Çok Riskli: 0.70 - 1.00
Teknik İflas: 1.00 ve üzeri
👉
18. Yukarıda görüldüğü üzere şirketlerin sermaye yapıları oldukça yüksek risk içermektedir.
Böylesine riskli şirketlerin finansman giderleri çok yüksektir.
Finansman giderlerinin şirketi teknik iflasa sürüklememesi için şirketlerin kâr etmeleri gerekir.
Peki ediyorlar mı?👉
19. KÂRLILIK ORANLARI
Kârlılık Oranları, şirketin ne denli kârlı bir şirket olduğunu ortaya koyan rasyolardır.
Özellikle fazla kaldıraç (borç) kullanan şirketler için önemlidir.
Temelde iki tür kârlılık vardır ve ikisi de önemlidir;
- Net Kâr Marjı
- Özsermaye Kârlılığı
👉
20. NET KÂR MARJI: Net Kâr Marjı, şirketin bir muhasebe dönemi içinde gerçekleştirmiş olduğu satışların ne oranda kârlı olduğunu gösteren kârlılık oranıdır.
Sektörlere ve şirketin satış politikasına göre değişiklik gösterse dahi, 10% üzerinde olması olumlu olarak kabul edilir.👉
21.
#BIMAS
: 4.70%
#SOKM
: 1.28%
#BIZIM
: 0.70%
#MGROS
: -1.40% (zarar)
#CRFSA
: -3.84% (zarar)
Gerçekte yukarıdaki şirketler benzer FAVÖK kârlılığına eşit olsa da,
#BIMAS
haricindekilerin yüksek kaldıraç kullanması, kârlarının önemli ölçüde faize gitmesine neden olmaktadır!
👉
22.
NOT
Ben şahsen bu konuda oldukça defansif bir bakış açısına sahibim.
Buna göre; bir şirket yüksek kaldıraç kullanıyorsa ve bunun sonunda ortaya çıkan finansman giderleri, şirketin zarar etmesine neden oluyorsa, uzak duruyorum.
(Borç-Kredi-Zarar sarmalı😏)
👉
23. ÖZSERMAYE KÂRLILIĞI: Şirket ortaklarının, şirketin varlıkları üzerindeki haklarını temsil eden özkaynakların ne denli verimli kullanıldığını ölçer. Ne kadar yüksek olursa, o kadar iyidir.
Bu rasyonun, risksiz kazanç olan vadeli mevduat faizinin üzerinde olması arzu edilir.👉
25.
#SOKM
'un bu yüksek özsermaye kârlılığı oranı, olumlu ama yüksek faiz ortamında sürdürülebilir değil!
Özkaynak Karlılığı açısından,
#BIMAS
ideal ve
#BIZIM
'de makul oranlara sahipler.
Ne yazık ki,
#MGROS
ve
#CRFSA
'nın sürekli zarar etmesi, özkaynaklarını hızla tüketiyor.
👉
26. Şirketler özkaynakları için yaşar!
Özkaynakları eriten en büyük etmen, zarardır.
Zararın önemli sebepleri;
- Kârsız satış
- Kur farkı
- Finansman giderleridir.
Bu çalışmadaki şirketler yüksek kaldıraç kullanımından kaynaklı finansman giderlerinden zarar etmektedirler
👉
27. PİYASA ÇARPANLARI
Bir şirketin mâli açıdan sağlıklı olması, o firmaya yatırım yapılabileceği anlamına gelmez. Yatırım yapılabilmesi için, söz konusu firmanın borsada ederinin altında işlem görüyor olması gerekir.
Bunu gösteren iki rasyo şunlardır;
- F/K Oranı
- PD/DD Oranı
28. FİYAT/KAZANÇ ORANI: Bir şirketin, dönem sonundaki net kârı ile o şirketi borsadaki mevcut fiyatı üzerinden kaç yılda satın alabileceğini gösterir. Ne kadar düşük ise, o kadar iyidir. Ama hesaplanmaması, şirketin zarar ettiği anlamına geldiği için olumsuzdur.
👉
30. Eğer sektörün F/K oranına göre bir hedef fiyat belirlenecek olsaydı, söz konusu şirketlerin borsadaki hedef fiyatları şöyle olurdu (TL);
#BIMAS
: 120.18 (Mevcut: 71.25)
#BIZIM
: 17.82 (M: 15.10)
#SOKM
: 12.47 (M: 12.57)
#MGROS
: YOK (M: 39.94)
#CRFSA
: YOK (M: 63.75)
👉
31. Yukarıdaki hedef fiyat hesaplamasında sektör ortalamasının F/K oranı ve şirketin F/K oranı kullanılmıştır.
#MGROS
ve
#CRFSA
zarar ettiklerinden dolayı F/K oranına sahip değillerdir. Dolayısıyla, bu iki şirket için F/K bakış açısıyla bir hedef fiyat hesap edilememektedir.
👉